Fundusze inwestycyjne są produktami finansowymi dedykowanymi przede wszystkim dla osób, którym brakuje wiedzy w zakresie obrotu i lokowania kapitału. Czym są, czym się różnią ich różne odmiany i czy warto polecać fundusze inwestycyjne osobom pragnącym rozpocząć inwestowanie swych środków?
Internet spowodował rozwój w wielu dziedzinach, w tym w handlu każdego rodzaju produktami. Obecnie w sieci funkcjonuje niewyobrażalna wręcz liczba platform inwestycyjnych, dzięki którym znacznie łatwiej można inwestować pieniądze, także w różnorodnych funduszach. Dziś inwestowanie może zostać ograniczone do domowego zacisza i dostępu do Internetu. Akcje, obligacje stają się dostępne od ręki. Czy jednak jest to plus współczesnego świata, czy może jednak minus?
Fundusze inwestycyjne - czym są?
Często są mylone z jednostkami, a nie są tym samym. Fundusze inwestycyjne można bowiem jednoznacznie określić jako instytucje inwestowania zbiorowego. To właśnie jako instytucja finansowa przyjmuje środki od osób pragnących zostać członkami danego zbioru kapitałowego, po czym owe środki powierza się w różne aktywa. Czy są to obligacje, akcje, kryptowaluty, czy nawet jednostki innych funduszy - celem jest zawsze zbiorowy zysk do podziału pomiędzy uczestników, którzy "dołożyli swoją cegiełkę do interesu". Oczywiście, nic nie ma za darmo i za fakt wyręczania członków jednostka pobiera pewną umowną opłatę. Jest to prowizja pobierana w formie opłat manipulacyjnych, opłat za zarządzanie, za osiągnięcie zysków czy nawet za możliwość wypłaty środków przez uczestnika.
Patrząc z perspektywy inwestora, takie instytucje zbiorowe można postrzegać jako lokaty terminowe do inwestowania w określone instrumenty finansowe, które z założenia mają przynieść z czasem określony zysk. Trzeba tutaj jednocześnie pamiętać, że środki nakładowe lokatą bankową nie jest, gdyż niekoniecznie przyniosą zysk (szczególnie podczas kryzysów finansowych).
Schemat działania funduszy inwestycyjnych jest prosty. Inwestor decyduje o rozmiarze kwoty pieniężnej, jaka ma zostać przez niego przeznaczona. Ta sama osoba podejmuje decyzję o rodzaju swojej inwestycji oraz o tym, czy wybiera pośrednika i ewentualnie którego - w tym wypadku Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych (TFI). Usługi tego rodzaju są w Polsce obecne w dość rozbudowanej ofercie, a inwestorzy mają do dyspozycji ok. 700 różnorakich kapitałów.
Fundusze inwestycyjne - czy jest to oferta dla początkujących?
W takim inwestowaniu możliwości są dość elastyczne i umożliwiają wybór własnej strategii lokowania środków - można m.in. lokować w:
- obligacjach, w tym skarbowych;
- akcjach spółek giełdowych;
- walutach, a ostatnio także w kryptowalutach;
- surowcach, czyli np. w złocie, kawie czy ropie naftowej.
Ze względu na prostotę funkcjonowania funduszy inwestycyjnych w odniesieniu do udziałowca, takie transakcje nie wymagają żadnej wiedzy, ale... sam wybór może stanowić problem. Z tego względu warto przed realizacją takiej transakcji posiadać jakąś wiedzę albo/i skorzystać z usług odpowiedniego doradcy. Można otrzymać fachową poradę od konsultanta funduszy, co umożliwia dość precyzyjny wybór konkretnej oferty wraz z odpowiednią strategią. Doradca przy tym nie tylko wymieni potencjalne korzyści, ale nie poskąpi ostrzeżeń przed ryzykiem, szczególnie względem wpłacaniu środków w akcje lub kryptowaluty. Natomiast trzeba jasno powiedzieć, że doświadczeni inwestorzy rzadko wkładają swoje środki w fundusze. Wolą unikać wysokich opłat za obsługę oraz mają wiedzę, by samodzielnie uzyskiwać wyższe zyski.
Fundusze inwestycyjne - działanie
Środki finansowe ulokowane w funduszu inwestycyjnym w zależności od rodzaju przyjmują:
- jednostki uczestnictwa - kapitał otwarty;
- certyfikaty inwestycyjne - kapitał zamknięty.
Owe udziały są wyceniane codzienne podobnie do papierów wartościowych. Z tego względu różnorakie czynniki makro i mikroekonomiczne oraz określony cel rynkowy inwestycji mają na tę wycenę wpływ. Jeżeli zaangażowanie kapitałowe jest trafne, wówczas właściciele udziałów zyskują, gdy jest chybione lub ogólnie załamuje się rynek, inwestorzy tracą. Ponadto oprócz działań rynku na wartość jednostki udziału mają wpływ - niestety - koszty dodatkowe. Inwestor musi opłacić prowizję za prowadzenie takich usług, opłatę za zarządzanie, oprócz tego jeszcze tzw. opłatę manipulacyjną. Te opłaty nie są jednak ukrytymi kosztami, ale są naliczane procentowo od zainwestowanego kapitału.
Fundusze inwestycyjne - rodzaje
Poniżej przedstawione są najważniejsze rodzaje.
Fundusz Inwestycyjny Otwarty
Nie ma w nim żadnych ograniczeń względem osób lokujących kapitał. W FIO może inwestować osoba fizyczna, osoba prawna, jak i instytucja czy jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, czyli każdy dysponujący kapitałem. W zależności oczywiście od regulaminu danego biznesu, ale można zbywać lub nabywać w nim udziały najczęściej bez ograniczeń. Panuje swoboda zarówno w kwestii przystąpienia, jak i rezygnacji z uczestnictwa w funduszu.
Wadą funduszy otwartych jest to, że są dość restrykcyjne w kwestii podejmowania ryzyka i raczej ani nie da się w nich dużo zarobić, a przy tym również i stracić, co z kolei uczciwie trzeba określić zaletą. Aktywa inwestycyjne są tutaj dosyć precyzyjnie określane, czyli nie więcej niż 25% w obligacje skarbowe, 20% w depozyty i ok. 5% w akcje konkretnej spółki. Ogranicza to - niestety - śmielsze działania kapitałowe.
Specjalistyczny Fundusz Inwestycyjny Otwarty
Prowadzenie go umożliwia doprecyzowanie w statucie pewnych informacji, czyli:
- kto może zostać nabywcą takiego kapitału, np. wyłącznie osoby fizyczne lub instytucje prawne;
- minimalny próg pierwszej wpłaty, w tym wypadku nie mniej niż 40 000 euro;
- precyzyjne wskazanie warunków, na jakich inwestor, a więc uczestnik funduszu może zrezygnować z udziałów uczestnictwa.
Fundusz Inwestycyjne Zamknięty
Nie posiadają jednostek uczestnictwa, ale certyfikaty inwestycyjne, które jednakże są pełnoprawnymi papierami wartościowymi. Tutaj wszystko oparte jest o konkretne terminy. Nie można ani zakupić, ani sprzedać certyfikatów FIZ w dowolnym terminie, ale w ustalonych okresach zarówno nabycia (emisji), jak i zbycia (wykupu przez emitenta danego FIZ).
FIZ-y nie tylko jednak nie muszą posiadać dużych zasobów gotówki (ponieważ inwestorzy nie mogą domagać się jej zwrotu z dnia na dzień), ale i nie obowiązują ich restrykcyjne regulacje struktury portfela kapitałowego. Z tego względu większość uzyskanych środków z emisji certyfikatów może być użyta nawet na ryzykowne inwestycje. W takim rodzaju inwestycji można dużo zarobić, ale... i dużo stracić.
Fundusze emisyjne - ETF
Exchange Traded Fund, w tłumaczeniu fundusze emisyjne, a w praktyce fundusze zarządzane pasywnie i nazywane ETF-ami. W tym wypadku środki nie opiera się o strategię dywersyfikacji proporcji środków, czyli rozłożenie kapitału na bardziej ryzykowne inwestycje (akcje) i mniej ryzykowne (obligacje), ale o wybór między właśnie aktywnym a inwestowaniem pasywnym.
ETF nie ściga się na rynkach kapitałowych o najbardziej trafioną inwestycję, lecz opiera się o proporcjonalny skup akcji należących do danego indeksu giełdowego. Może to być indeks akcji (np. WIG 20, chociaż najpopularniejszym jest amerykański S&P 500) albo rynek złota czy innych surowców. Najnowsze ETF-y bazują nawet na szerokim podejściu do rynku kryptowalut.
Według wszelkich danych finansowych z sektora pasywne ETF-y są znacznie bardziej efektywne w inwestowaniu długoterminowym od pozostałych funduszy inwestycyjnych.
Kto zajmuje się obsługą funduszy inwestycyjnych?
Funkcjonowanie kapitału nakładowego zapewniają trzy współpracujące ze sobą podmioty. Dla zachowania harmonijnej współpracy podmioty owe nieustannie wymieniają się informacjami.
1. Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych
Ma w swoim portfelu kilka, kilkanaście albo nawet kilkadziesiąt różnorakich kapitałów. Zazwyczaj również są one zróżnicowane pod względem metod lokowania w nich środków, mają inne podejście do ryzyka inwestycyjnego i związaną z tym inną oczekiwaną stopą zwrotu. Obecnie każde TFI ma na swojej stronie internetowej czytelnie przedstawioną swoją ofertę.
2. Agent transferowy
Odpowiadają za prowadzenie rejestru osób lokujących środki. Odpowiadają również za wprowadzanie wszelkiego rodzaju zmian - aktualizują dane o kapitale, jak i o klientach. Chodzi o wszystkie dane związane z klientem, czyli aktualizacja danych osobowych lub zmiany np. adresu albo numeru konta, nabycia i zbycia jednostek lub certyfikatów, dyspozycje udzielenia albo odwołania pełnomocnictwa, konwersje itd. Agent transferowy odpowiada również za informowanie klientów o ruchach finansowych, zatwierdzenia transakcji oraz za przekazywanie potencjalnych zysków na rachunki bankowe.
3. Bank
Jest on magazynem wartości środków - przechowuje aktywa, prowadzi rejestry, wycenia oraz zajmuje się przelewami na cele transakcyjne oraz do klientów. Bank ponadto zapewnia bezpieczeństwo transakcjom i jest uznawany za zarówno depozytariusza, jak i nadzorcę prawidłowej pracy funduszu inwestycyjnego.
Wybór funduszu inwestycyjnego - co jest istotne?
Jeżeli ktoś decyduje się na lokowanie środków w funduszu inwestycyjnym, to znalezienie odpowiedniego nie jest trudne. Trzeba się jednak zastosować do pewnych zasad:
- stawiać na popularne inwestycje - np.: na posiadające solidne aktywa, dużą liczbę uczestników oraz renomę;
- karta funduszu (czyli jego opis) musi być zrozumiała dla każdego inwestora;
- koszty opłat powyżej 2% należy uznawać za zbyt wygórowane;
- warto sprawdzić historyczne stopy zwrotu. Wprawdzie nie jest to wskaźnik równoznaczny z pewnością zysku, to jednak kapitał wykazujący się dobrymi wynikami nawet w okresach kryzysowych pokazuje, że pracują tam lepsi specjaliści niż w tych ze złą historią stóp zwrotu;
- przy inwestowaniu długoterminowym warto postawić na ETF-y, które są tańsze w obsłudze kapitałów aktywnych.
Jakie wyniki osiągają fundusze inwestycyjne? Oczywiście różne. Solidne dają kilkunastoprocentowe stopy zwrotu, ryzykowne mogą dać i trzycyfrową. Jednocześnie te ryzykowne mogą doprowadzić nawet do utraty dwóch trzecich albo i całości zainwestowanych środków. Źródłem hossy TFI jest głównie giełda amerykańska, czy i jak wszystko się zmieni, gdy tamten rynek mocno się załamie? Podsumowując, w fundusze inwestycyjne warto inwestować wolne środki w wypadku braku wiedzy o świecie finansów. Doświadczeni inwestorzy rzadko lokują środki w TFI.
Komentarze